Mobbing : Nasıl Ayırt Edilir ve Önlenir?

İşyerinde zorbalık, “Mobbing” hakkında yeterince bilinçli misin?    

  Mobbing, TDK’ye göre “İş yerlerinde, okullarda vb. topluluklar içinde belirli bir kişiyi hedef alıp, çalışmalarını sistemli bir biçimde engelleyip huzursuz olmasına yol açarak yıldırma, dışlama, gözden düşürme” anlamına gelmektedir.

   Yapılan araştırmalara göre iş hayatında zorbalığa en çok uğrayan kesim işe yeni başlayan, nispeten tecrübesiz kişilerdir. Hele ki özel sektörde çalışmayı düşünüyorsanız bildirilen mobbing davalarının %57’si özel sektörde gerçekleştiğini bilmelisiniz. Bu yüzden henüz meslek hayatına atılmadan önce bu konuda bilinçlenmek büyük bir önem taşıyor.

   

Mobbing Zinciri

   Mobbingin esas sebebini anlamaya çalışırsak eğer, zorbalığın bir zincir halinde devam ettiğini görürüz. Türlü aşağılamalara maruz kalan bir çalışan kendisiyle barışık olmadığı takdirde incinen egosunu astlarını aşağılayarak tatmin etmeye çalışır. Bunun alışılagelmiş bir düzen olduğunu savunur ve sanki iş hayatının doğası böyleymiş gibi davranır, astlarına da bunu öğretir. Yetenekleri küçümsenen birey, bir başkasının kendisiyle barışık olmasını hazmedemeyebilir ve  diğerlerinin de kendisi gibi hissetmesi için türlü mobbinglere başvurur. Bu zincir ancak kendisiyle barışık bir çalışanla kırılır. Etik kurallara bağlı ve ego problemleri yaşamayan birey başkalarına hiçbir koşulda mobbing uygulamaz. Bu yüzden mobbingi önlemenin en etkili yolu birine mobbing uygulamamaktır.

Birçok konuda olduğu gibi değişim bireyin kendisinden başlar.

Mobbingi fark etmek

İş hayatındaki rekabet ortamı üstlerinize kibirli bir bakış açısı kazandırabilir; yetenekleriniz küçümsenebilir, kullanılabilir veya öne çıkma çabasıyla iş arkadaşlarınız tarafından aşağı çekilmek için türlü entrikalara maruz kalabilirsiniz.

  Eğer daha önce bir benzerini deneyimlemediyseniz, psikolojik şiddete maruz kaldığınıza ikna olmak biraz zor olabilir. Hatta psikolojik şiddete maruz kalırken karşınızdaki kişinin size iyilik yapmaya çalıştığına bile ikna edilebilirsiniz.Bu gibi durumlarda yaşadıklarınızı mantık süzgecinden geçirebilmeli ve durumu iyi analiz edebilmelisiniz. Bunun da yolu kendinizden emin ve bilinçli bir birey olmanızdır.

  Üstleriniz ve sizden daha yaşlı veya daha tecrübeli çalışanlar tarafından uğrayabileceğiniz mobbinglere karşı (Fazla iş yükü, ayak işleri, yetersiz veya kötü iş şartları, maaşınızın veya priminizin verilmemesi vb.) görev tanımınıza hakim olmalısınız. Şartların sizin için kasıtlı olarak kötüleştirildiği durumlarda sesinizi çıkarabilmelisiniz.

Peki ne yapmalı?

Bu konuda yapılan en büyük hata, durumu kabullenmek daha da kötüsü benimsemektir. Mobbinge uğradığınızda bir şeyleri değiştiremeyeceğinizi düşünerek pes etmek yalnızca size değil bir sürü çalışana büyük haksızlıktır. Gerekli durumlarda hukuki bir süreç başlatılabilir, çalışan haklarını korumaya yönelik yasalara başvurulabilir. Eğer hukuki olarak baş edemeyeceğiniz bir durumdaysanız kamuoyunun üstünlüğüne başvurabilirsiniz. Mobbingle yaşamayı değil mobbinge karşı durmayı öğrenmelisiniz. Çünkü mobbing iş hayatının aşılması gereken bir basamağı başka bir deyişle bir ‘challenge’ değildir.

Irmak Ezgi Güngör